Ả Rập Xê Út khai mạc Triển lãm nghệ thuật Hồi Giáo với sự tham gia của Vatican
Fabio Colagrande – Jeddah (Ả-Rập Xê-út)
Chuyển ngữ: Bonum
Một bản thảo kinh Koran được tạo ra tại Sicily vào năm 1300 với các ký tự tiếng Do Thái được áp dụng vào ngữ âm tiếng Ả Rập và một thanh kiếm theo phong cách Hồi giáo nhưng do quân Thập tự chinh thực hiện, được rèn vào thế kỷ 13 tại Akka cổ đại, ngày nay là Israel. Đây chỉ là hai trong số những điểm giao thoa văn hóa đáng ngạc nhiên có thể được khám phá trong các gian hàng rộng lớn của Triển lãm Nghệ thuật Hồi giáo khai mạc vào ngày 25 tháng 1 tại Jeddah, thành phố lớn thứ hai ở Ả Rập Xê Út, nhìn ra Biển Đỏ, cửa ngõ đến cửa ngõ cho người Hồi Giáo từ trên khắp thế giới hướng đến Mecca và Medina gần đó.
Sự kiện khai mạc vào thứ sáu ngày 24 tháng 1, với sự tham dự của đoàn đại biểu từ Thư viện Vatican, trong số ba mươi cộng tác viên quốc tế của triển lãm, sẽ diễn ra cho đến ngày 25 tháng 5 tại các công trình kiên cố nguy nga của Nhà ga quốc tế Hajj West. Sân bay quốc vương Abdul Aziz, một kiệt tác kiến trúc, được xây dựng đặc biệt để đón tiếp dòng người hành hương và đã được trao Giải thưởng Aga Khan năm 1983.
Sự hiện diện của phái đoàn Vatican
“Đây là thời khắc đáng kinh ngạc đối với nền văn hóa tại Ả Rập Xê Út,” Aya Albakree, tổng giám đốc của Quỹ Diriyah Biennial, đơn vị tổ chức sự kiện này kể từ năm 2023, cho biết trong bài phát biểu khai mạc tại buổi họp báo trước. “Chúng ta đang chứng kiến sự nổi lên của nhiều nghệ sĩ trẻ người Saudi, sự chú ý ngày càng tăng của quốc tế đối với các sự kiện nghệ thuật và đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng để hỗ trợ những người sáng tạo.” Về phần mình, Rakan Altouk, thứ trưởng bộ văn hóa, đã nhắc lại ý định của Vương quốc Saudi trong việc tạo ra một cuộc đối thoại giữa các cộng đồng Hồi Giáo trên toàn thế giới, nhận thức được trách nhiệm của mình là cái nôi của đạo Hồi. Sau đó, đại diện chính phủ chào đón Đức ông Angelo Vincenzo Zani, Thủ thư và Lưu trữ viên của Giáo Hội Công Giáo Rôma, có mặt ở hàng ghế đầu cùng với đoàn đại biểu từ Thư viện Giáo hoàng, nơi cho mượn mười một tác phẩm lịch sử cho Triển lãm song niên này. “Với sự kiện này,” Bộ trưởng Saudi giải thích, “chúng tôi không chỉ đưa các đồ vật vào cuộc đối thoại, tập hợp các tác phẩm từ nhiều địa điểm và thời gian khác nhau, mà còn cả con người nữa.” Đức ông Zani, mặc áo chùng trắng và đeo thánh giá giám mục, giải thích với Vatican News rằng sự hiện diện của Thư viện Vatican là điều mà những người tổ chức rất mong muốn, họ muốn tìm một “người đối thoại” ở cấp độ tâm linh tại một “phương Tây tục hóa”.
Năm trăm đồ vật trong cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại
Để tham quan toàn bộ Biennale, như hàng trăm nhà báo từ khắp nơi trên thế giới được mời tham gia chuyến tham quan báo chí vào ngày khai mạc đã làm, có nghĩa là phải tham quan năm gian hàng và nhiều không gian ngoài trời. Bạn sẽ đi qua các khu vườn, các công trình đương đại, các tác phẩm nhập vai, các đồ vật lần đầu tiên rời khỏi những nơi linh thiêng nhất của đạo Hồi, các hiện vật lịch sử từ Châu Á và Châu Phi và từ các bảo tàng và bộ sưu tập quốc tế trong chuyến đi bộ kéo dài ít nhất bốn giờ. Dài một trăm ngàn mét vuông, cho phép bạn chiêm ngưỡng 500 tác phẩm.
Trái tim, khối óc, đôi tay
Chủ đề của sự kiện là “Tất cả những gì ở giữa”, một câu thơ lặp đi lặp lại trong kinh Koran liên quan đến Sáng tạo, cho phép nhóm giám đốc nghệ thuật quốc tế khám phá những trải nghiệm khác nhau của con người liên quan đến mối quan hệ với tôn giáo. Ba gian hàng đầu tiên khám phá theo trình tự cách đức tin được trải nghiệm qua trái tim, khối óc và đôi tay, xen kẽ các tác phẩm hiện đại phản ánh về sự siêu việt, với các bản thảo cổ xưa dành riêng cho các con số và khoa học, và kết thúc bằng các hiện vật quý giá từ quá khứ, đồ trang sức và vũ khí, kể về câu chuyện tinh tế của nghệ thuật Hồi Giáo cổ đại.
Mối tương quan với sự thiêng liêng
Phần đầu tiên, “AlBidaya” (Khởi đầu), kể về mối quan hệ với điều thiêng liêng thông qua tính vật chất của đồ vật, trong lời mời gọi tìm kiếm chân lý vượt ra ngoài thế giới hữu hình. Tác phẩm nổi bật nhất được trưng bày ở đây là Kiswah, tấm vải lụa đen, dệt bằng vàng và bạc, được dùng để phủ Kaaba, tòa nhà ở trung tâm Mecca. Lần đầu tiên một Kiswah – trong trường hợp này là Kiswah từ năm 2024 – được trưng bày hoàn toàn bên ngoài Thánh địa Mecca, với tùy chọn mở cửa liên tôn nếu người ta tính đến việc Mecca bị cấm nhập cảnh đối với những người không theo đạo Hồi, trong khi ở đây bất kỳ ai bạn muốn có thể chiêm ngưỡng nó.
Biennale cũng trình chiếu bộ phim tài liệu đầu tiên về Hajj, cuộc hành hương của người Hồi giáo: một bộ phim đen trắng được thực hiện vào năm 1928 dành tặng cho một nhóm người hành hương Indonesia thực hiện chuyến hành trình. Trong phần này, chúng ta cũng tìm thấy tác phẩm của nghệ sĩ người Ý duy nhất được mời tham dự Liên hoan nghệ thuật đương đại, Vincentian Arcangelo Sassolino, người chơi đùa với áp lực, trọng lực và tốc độ trong các tác phẩm điêu khắc làm từ vật liệu công nghiệp. Ở đây, trong tác phẩm sắp đặt “Ký ức về sự trở thành”, tính vô thường của sự sáng tạo được kể lại. Rất vui mừng với lời mời này và cuộc trao đổi với các đồng nghiệp Hồi Giáo từ nhiều quốc gia khác nhau, ngài giải thích với Vatican News rằng “nghệ sĩ không đưa ra câu trả lời, mà cố gắng giải quyết những câu hỏi có thể giúp chúng ta đối mặt tốt hơn với tương lai”.
Ngôn ngữ của số
Tiếp theo là gian hàng “AlMadar” (Quỹ đạo), nơi cho thấy ngôn ngữ của các con số trong Hồi giáo thường là một cách để cố gắng hiểu về Tạo hóa và sắp xếp nó, góp phần vào sự phát triển của thiên văn học, hàng hải, bản đồ, nghệ thuật và âm nhạc. Trong bối cảnh này, chúng ta tìm thấy những tác phẩm được Thư viện Vatican cho mượn, trong đó có tác phẩm nổi tiếng nhất của Copernicus, De revolutionibus orbium coelestium và bản đồ tuyệt vời của sông Nile, dài gần sáu mét, từ năm một nghìn, và được tìm thấy sau 400 năm. Dòng sông song sinh Tigris và Euphrates, được bảo tồn tại Qatar.
Đồ trang sức và kiếm
“AlMuqtani” (Tôn vinh) dành không gian cho hai bộ sưu tập nghệ thuật Hồi Giáo hiện đại quan trọng nhất và những người bảo trợ của họ: bộ sưu tập của Sheikh Hamad bin Abdullah Al Thani, Hoàng tử Qatar, và bộ sưu tập của Rifaat Sheikh El Ard, một nhà sưu tập tác phẩm độc đáo Trung Đông. Bức tranh đầu tiên cho thấy những vật liệu quý giá và sự xuất sắc của nghệ thuật kim hoàn, trong khi bức tranh thứ hai, giữa những thanh kiếm, dao găm và mũ sắt, chúng ta bước vào thế giới tuyệt vời của nền văn hóa hiệp sĩ trong thế giới Hồi Giáo.
Hai thành phố thánh
Cuối cùng, hai gian hàng đặc biệt, “Makkah al-Mukkaramah” (Đấng được tôn kính) và Al-Madinah al-Munawwarah (Đấng được khai sáng), được dành riêng cho hai thành phố linh thiêng mà Ả Rập Xê Út chịu trách nhiệm tổ chức, Mecca và Medina. Những không gian mà chúng ta tìm thấy, thông qua sự nhượng bộ đặc biệt, những đồ vật linh thiêng từ hai địa điểm linh thiêng này: chẳng hạn như những tấm rèm lụa xanh tuyệt đẹp được trang trí bằng vàng, từ Istanbul và thường có trong nhà thờ Hồi giáo ở Medina. Không gian yên tĩnh, kín đáo giúp hiểu sâu hơn về lịch sử và ý nghĩa của tâm linh Hồi Giáo.
Nối liền hai địa điểm ở ngoài trời là tác phẩm sắp đặt hình bát giác tương tác của nghệ sĩ người Pakistan Imran Qureshi làm bằng vải nylon dệt thủ công, trải dài trên diện tích 450 mét vuông, lấy cảm hứng từ dòng nước thánh của Mecca và cảnh quan xanh tươi, yên bình của thành phố Medina. Nơi dừng chân hoặc nghỉ ngơi giữa hai thành phố linh thiêng.
Khu vườn của "ốc đảo"
Những phòng trưng bày bên trong này đi kèm với không gian bên ngoài, nơi mời gọi sự thiền định và chiêm nghiệm về thiên nhiên. “AlMidhallah” (Mái vòm) trình bày bốn tác phẩm tái hiện khái niệm về khu vườn, một không gian trung tâm trong văn hóa Hồi giáo, do chức năng của nó như một ốc đảo ở những vĩ độ này và giá trị biểu tượng của nó như một thiên đường trần gian. Đây cũng là nơi để suy ngẫm về việc bảo vệ tạo thành.
Trong bối cảnh này, Triển lãm sẽ công bố người chiến thắng Giải thưởng AlMusalla đầu tiên, một cuộc thi kiến trúc do Quỹ Diriyah Biennial phát động nhằm mục đích tái hiện các địa điểm thờ phượng. Công ty kiến trúc East Architecture Studio của Lebanon đã giành chiến thắng trong cuộc thi với dự án “On Weaving”, được trưng bày dưới mái che bên ngoài của nhà ga, kết hợp di sản của sân trong nhà thờ Hồi Giáo, truyền thống sử dụng cây chà là trong xây dựng và di sản của vải.
