Giáo hội dấn thân cho quyền có nước sạch của mọi người
Năm 1992, Liên Hiệp quốc đã thành lập “Ngày Thế giới về nước” và quy định tổ chức Ngày này vào ngày 22/3 mỗi năm, nhắm nêu bật tầm quan trọng của nước sạch. Ngày này năm nay có chủ đề “Đề cao giá trị của nước”.
Lời kêu gọi của Đức Thánh Cha
Đức Thánh Cha Phanxicô đã nhiều lần nhắc rằng nước là một nguồn tài nguyên cơ bản đòi hỏi quản lý và sử dụng nó với "một lương tâm phổ quát", chứ không phải một "tâm lý thực dụng". Nó phải là nguồn sống, chứ không phải là nguyên nhân gây ra cái chết. Nó là điều tốt cơ bản, một quyền lợi, một điều kiện để thực hiện các quyền khác của con người. Nước không phải là một món hàng đơn thuần mà là một cách thức của tình huynh đệ trong một thế giới khát khao công lý.
Trong buổi đọc kinh Truyền Tin trưa Chúa Nhật 21/3 Đức Thánh Cha đã yêu cầu quyền phổ cập được có nước uống được. Đức Thánh Cha nói: “Quá nhiều anh chị em, rất nhiều anh chị em được tiếp cận với nguồn nước quá ít và có lẽ bị ô nhiễm. Cần bảo đảm nước uống và dịch vụ vệ sinh cho tất cả mọi người." Đức Thánh Cha dùng lại từ của thánh Phanxicô trong Bài ca các thụ tạo, gọi nước là “chị”; ngài nhấn mạnh rằng “chị nước” không phải là hàng hóa, nhưng là biểu tượng hoàn vũ và nguồn sự sống và sức khỏe.
Dự án WASH của Bộ Phục vụ Phát triển Con người toàn diện
Bộ Phục vụ Phát triển Con người toàn diện của Vatican có một số chiến dịch để giúp cung cấp nước có thể uống được, và đang phối hợp với các dòng tu, các giám mục, với tổ chức Caritas Quốc tế và tổ chức Global Water 2020 để đảm bảo rằng có thêm nhiều người được tiếp cận với thứ mà Liên Hiệp quốc đã gọi là “ vàng xanh. ”
Nước và điều kiện vệ sinh không thể tách rời nhau. Vào tháng 8 năm 2020, Bộ Phục vụ Phát triển con người toàn diện đã gửi một lá thư đến các giám mục trên khắp thế giới, kêu gọi họ tham gia dự án WASH (Water, Sanitary và Hygiene), giúp đảm bảo “tiếp cận đầy đủ nước và vệ sinh trong tất cả các cơ sở chăm sóc sức khỏe Công giáo để điều trị an toàn cho bệnh nhân, ngăn chặn sự lây lan thêm của Covid-19 và các bệnh tật khác, và bảo vệ các nhân viên chăm sóc sức khỏe và các tuyên úy”, đặc biệt tập trung vào việc giúp “đáp ứng nhu cầu rất cần thiết trong một số cơ sở chăm sóc sức khỏe phục vụ ở các khu vực biệt lập hoặc nghèo khó của một số giáo phận.”
Nhiều hội đồng giám mục, giáo phận, dòng tu và tổ chức Caritas đã hưởng ứng lời kêu gọi ở 22 quốc gia. Hiện 150 cơ sở, từ trạm y tế nhỏ đến bệnh viện, đang thực hiện bản đánh giá chi tiết để hiểu cách cải thiện bền vững các điều kiện WASH và đáp ứng các tiêu chuẩn đầy đủ với cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, bảo trì và đào tạo. Điều này sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan của các bệnh mới và đảm bảo sự chăm sóc chu đáo cho bệnh nhân trong các cơ sở y tế. Trên khắp thế giới, nhiều tổ chức Caritas địa phương điều hành các chương trình tương tự để đảm bảo rằng các giáo xứ, cộng đồng, trung tâm y tế và trường học có phương tiện để bảo vệ sức khỏe của những người mà họ phục vụ.
Bộ Phục vụ Phát triển con người toàn diện cho biết: “Việc thiếu các điều kiện về nước, về vệ sinh đầy đủ trong các trường học, cơ sở y tế và hộ gia đình đã nhiều lần được xác định là một trở ngại lớn trong việc chống lại đại dịch Ebola và Covid, cũng như là một thiếu hụt lớn trong chăm sóc sức khỏe. Việc quản lý nguồn nước - lợi ích chung quý báu này - với trách nhiệm và tinh thần liên đới chắc chắn sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc phục hồi xã hội của chúng ta khỏi đại dịch đang diễn ra.”
Hội thảo về tài liệu “Aqua fons vitae (Nước – nguồn sự sống)
Ngoài ra, Bộ Phục vụ Phát triển con người toàn diện đang tổ chức năm “cuộc hội thảo chung” từ ngày 22 đến 26 tháng 3, lấy cảm hứng từ tài liệu của Vatican năm 2020 “Aqua fons vitae (Nước – nguồn sự sống): Định hướng về nước, biểu tượng của tiếng kêu của người nghèo và tiếng kêu của Trái đất”, với mục đích cung cấp thông tin và xuất phát từ mong ước thúc đẩy sự cộng tác liên ngành.
Cụ thể là tài liệu "Acqua fons vitae" mô tả ba khía cạnh của nước và đây sẽ là điểm khởi đầu cho hội thảo trên web trong tuần này: thứ nhất, nước như một nguồn tài nguyên cho mục đích sử dụng cá nhân, một quyền cũng bao gồm các dịch vụ vệ sinh; thứ hai, nước là nguồn tài nguyên được sử dụng trong nhiều hoạt động của con người, đặc biệt là nông nghiệp và công nghiệp; cuối cùng là nước trên các bề mặt, nghĩa là ở các con sông, nước ngầm, ao hồ và trên hết là biển và đại dương. Phần đầu của tài liệu cũng kêu gọi thừa nhận nhiều giá trị của nước: giá trị tôn giáo, văn hóa xã hội và thẩm mỹ, các giá trị thể chế và hòa bình, và cuối cùng là giá trị kinh tế.
Hoạt động của tổ chức Manos Unidas
Bảo vệ quyền có nước của con người là một trong những mục tiêu chính trong hoạt động của tổ chức phi chính phủ Công giáo Tây Ban Nha Manos Unidas. Bà María José Hernando cho biết: “Chúng tôi hỗ trợ người dân để họ có thể có nước cho các nhu cầu của con người suốt các tháng trong năm, thông qua các kỹ thuật khác nhau: Từ khoan đơn giản đến hứng nước mưa, thông qua các công trình phức tạp hơn, tùy theo thực tế của từng nơi. Ngoài ra, chúng tôi hỗ trợ việc quản lý tài nguyên nước, cũng như bảo vệ các hệ sinh thái liên quan đến nước uống và chúng tôi thúc đẩy vệ sinh, vệ sinh cơ bản và trên hết là đào tạo để quản lý hợp lý các cơ sở hạ tầng nước và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên hiếm hoi này."
Theo một tuyên bố được đưa ra trước Ngày Thế giới về Nước, tổ chức Manos Unidas đã phê duyệt 147 dự án liên quan đến nước và vệ sinh, trị giá 8,7 triệu USD, mang lại lợi ích trực tiếp cho khoảng 600.000 người.
Hoạt động của dòng Salêdiêng
Tương tự, trong hai thập kỷ qua, dòng Salêdiêng đã phát triển hơn 100 dự án liên quan đến nước, với vốn đầu tư 3,1 triệu đô la, mà họ ước tính đã mang lại lợi ích cho hơn 4 triệu người.Trong một tuyên bố, dòng lưu ý rằng việc không được tiếp cận với nước sạch đã giết chết 2 triệu trẻ em mỗi năm, do các bệnh lây truyền qua đường nước.
Các tu sĩ Salêdiêng cho biết: “Thời gian đến trường của một thiếu nữ châu Âu bằng với thời gian của một trẻ em vị thành niên ở nhiều nơi tại châu Phi, châu Mỹ và châu Á phải trải qua để có thể mang nước về cho gia đình. Vì vậy, đối mặt với tình trạng này, các nhà truyền giáo Salêdiêng dấn thân cải thiện khả năng tiếp cận với loại tài nguyên cơ bản cho cuộc sống này. Trên thực tế, 25% các dự án chống lại virus corona trong năm ngoái phải liên quan đến việc tiếp cận với nguồn nước và hệ thống vệ sinh đầy đủ.”
Nước đã mở ra cánh cửa cho các nhà truyền giáo nói về vệ sinh và thực phẩm; cải thiện khả năng đến trường học của trẻ em nữ; mở lớp dạy chữ cho phụ nữ; và để tránh bệnh tật.
Theo số liệu của Liên Hiệp quốc, cứ 10 người trên thế giới thì có 3 người không được tiếp cận với các dịch vụ nước uống an toàn. Ngoài ra, hơn 80% nước thải từ các hoạt động của con người được thải ra sông hoặc biển mà không qua bất kỳ xử lý nào, điều này gây ra ô nhiễm, khiến họ ước tính rằng vào năm 2050, gần 60% tổng dân số thế giới sẽ không thể có nước uống được.
Những hệ quả từ việc thiếu nước
Châu Phi có lẽ là châu lục bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi tình trạng thiếu nước. Nhà truyền giáo người Tây Ban Nha, Victoria Braquehais, cho biết việc không được tiếp cận với nguồn nước an toàn “có nghĩa là nhiều trẻ em gái không được đi học vì họ là những người đảm đương một phần lớn công việc nhà , trong đó có cung cấp nước giặt, nấu ăn… Tại bệnh viện, chúng tôi phục vụ nhiều người, đặc biệt là phụ nữ bị đau lưng vì từ nhỏ đã phải vận chuyển những thùng phuy 20 lít trên quãng đường dài.”
Ngoài ra, việc phải đi đến những nơi xa vào đầu hoặc cuối ngày, “cho thấy nguy cơ bị tấn công tình dục đối với trẻ nữ và người trẻ, đồng thời gây bất ổn cho gia đình vì người phụ nữ phải vắng nhà trong một thời gian dài để lấy nước, vì khoảng cách xa và vì các điểm tiếp cận với nước không đủ.”
Từ kinh nghiệm lâu năm làm việc ở châu Phi, đầu tiên là ở Cộng hòa Dân chủ Congo và bây giờ là ở Camerun, nhà truyền giáo đã có kinh nghiệm và hiểu rõ nếu trẻ em thiếu nguồn tài nguyên này thì có những hậu quả nào. Sơ Victoria nói: “Tình trạng khan hiếm nước hoặc sử dụng nước không an toàn là nguyên nhân của nhiều bệnh tật, làm giảm chất lượng cuộc sống và là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong trẻ sơ sinh từ 0 đến 5 tuổi, vì nó gây ra tiêu chảy, sốt thương hàn và dễ bị bệnh sốt rét.”
